“Voorkomen dat dieren de dupe worden van de vrije markt”

Ondertussen stijgt de werkdruk voor dierenartsen en nemen buitenlandse investeringsmaatschappijen massaal praktijken over, waardoor de prijzen nog verder worden opgedreven. Om de minister aan te sporen snel maatregelen te treffen, startte de Sophia-Vereeniging een petitie voor lagere dierenartskosten. Bijna 55.000 mensen hebben de oproep inmiddels ondertekend: een krachtig signaal voor het nieuwe kabinet om de problemen serieus te nemen en in te grijpen.

Al in 2015 startte de Sophia-Vereeniging een campagne om de dierenartskosten te verlagen, te beginnen met een aanpassing van het btw-tarief voor diergeneeskundige zorg. Deze dienst zou niet onder het hoge tarief van 21% moeten vallen. Want hoewel het houden van huisdieren als een ‘luxe’ kan worden beschouwd: medische zorg is noodzaak, ook voor dieren. Keer op keer bleek er echter geen politiek draagvlak te zijn voor een belastingverlaging. Het past niet binnen de Europese btw-richtlijn en het werd bovendien niet wenselijk geacht wegens de plannen voor vereenvoudiging van het belastingsysteem en vanwege inkomstenderving. “Schokkend”, vindt Steffie van Horck, directeur van de Sophia-Vereeniging. “Het is onbegrijpelijk dat de overheid geld wenst te verdienen aan dierenleed.”

In de tussentijd blijven de prijzen stijgen. Niet alleen door inflatie, gestegen salarissen van dierenartsen en de vele nieuwe mogelijkheden in de diergeneeskundige zorg, maar ook door commercialisering: grote buitenlandse investeringsmaatschappijen zoals Evidensia en AniCura nemen massaal dierenartspraktijken over en vragen veel hogere prijzen, met name voor noodhulp. Voor eigenaren is er vaak weinig alternatief: vooral ’s nachts en in het weekend zijn zij aangewezen op de dure praktijken van de grote ketens, die in veel regio’s een monopoliepositie hebben. Inmiddels zijn bijna 500 dierenartsklinieken in handen van private equity. In Nederland is dat mogelijk omdat de diergeneeskundige zorg een vrije markt is, waarin er geen beperkingen zijn voor overnames, de tarieven niet zijn gereguleerd en er maar zeer beperkt toezicht is.

Daarnaast speelt het probleem dat er een schrijnend tekort is aan dierenartsen, waardoor de werkdruk met de dag toeneemt. Dit leidde onlangs tot een dramatische situatie in Den Haag, waar het dierenziekenhuis van Evidensia besloot de nachtopvang te sluiten vanwege personeelstekort. Omdat bijna alle praktijken in de regio hier hun spoedzorg hebben ondergebracht, worden huisdiereigenaren en de dierenambulance nu gedwongen om uit te wijken naar Barendrecht of Amsterdam. Volgens demissionair minister Adema een hele vervelende situatie, maar de dierenartsen moeten het zelf oplossen. Naar aanleiding van eerdere moties van bezorgde Tweede Kamerleden heeft hij diverse onderzoeken uitgezet om de problematiek rondom de diergeneeskundige zorg in kaart te brengen. De resultaten daarvan worden in het najaar verwacht, 1,5 jaar nadat ze in eerste instantie beloofd werden. Pas daarna kan gesproken worden over oplossingen om meer dierenartsen aan te trekken en de vrije markt te reguleren.

 “Het duurt ons allemaal veel te lang”, zegt Van Horck. “Dagelijks krijgen we schrijnende berichten van mensen die geconfronteerd worden met onbetaalbare rekeningen en lange reistijden om een spoedkliniek te bereiken. Uit onze enquête over de dierenartskosten blijkt dat bijna 60% van de respondenten te maken heeft gehad met ernstig dierenleed dat hierdoor is ontstaan. Vaak gaat het om huisdieren die te laat naar de dierenarts worden gebracht of die een behandeling nodig hebben die men niet kan betalen. Het merendeel van deze dieren overleeft het niet. Dat is onacceptabel. Er moet snel ingegrepen worden, zoals dat ook in het buitenland gebeurt. Daar worden behandeltarieven gereguleerd en overnames door investeerders beperkt.”

Met een heel nieuw kabinet in aantocht, vreest de Sophia-Vereeniging voor nog meer vertraging. Daarom luidt de organisatie nu de noodklok. “Samen met Stichting DierenLot en de Spreekbuis Wildopvang en Dierenambulances doen we wat we kunnen om te voorkomen dat dieren de dupe worden van de vrije markt”, aldus Van Horck. “We zitten met verschillende partijen om tafel, ook met de ketens, om te bespreken hoe de oplopende kosten begrensd kunnen worden. Ook geven we voorlichting aan eigenaren over hoe ze zelf de kosten kunnen beperken. Maar het is aan de overheid om verantwoordelijkheid te nemen en daadwerkelijk maatregelen te treffen om het dierenwelzijn te borgen. Daarom verzoeken we het nieuwe kabinet met klem om de problematiek serieus te nemen en de resultaten van de lopende onderzoeken snel om te zetten in regulering.”